Türkiye’nin ekonomik büyüme vizyonunu desteklemek amacıyla 2024 yılında yürürlüğe giren 9903 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar, yatırımcılara kapsamlı destekler sunmaya devam ediyor. Özellikle stratejik, katma değerli ve dış ticaret açığını azaltacak sektörlerde yoğunlaşan teşvik sistemi, önümüzdeki dönemde Türkiye’nin üretim ve ihracat yapısını yeniden şekillendirmeyi hedefliyor. Peki, bu kapsamda hangi sektörler öncelikli olarak destekleniyor? Bu yazıda, 9903 sayılı karar çerçevesinde öne çıkan sektörleri ve sağlanan desteklerin detaylarını inceleyeceğiz.
9903 Sayılı Karar Nedir?
Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 9903 sayılı karar, önceki teşvik sistemlerinin güncellenmiş ve sadeleştirilmiş bir versiyonu olarak karşımıza çıkıyor. Karar; üretimi, istihdamı, ihracatı artırmayı ve cari açığı azaltmayı amaçlayan yatırımları çeşitli desteklerle teşvik ediyor.
Yeni sistemde hem bölgesel hem de sektörel bazlı teşvikler öne çıkıyor. Özellikle yüksek katma değerli, teknoloji odaklı ve çevre dostu yatırımlar için daha cazip destek mekanizmaları oluşturulmuş durumda.
9903 Sayılı Karar Kapsamında Öne Çıkan Sektörler
1. Yüksek Teknoloji ve Stratejik Sektörler
Savunma sanayi, uzay ve havacılık teknolojileri, yapay zekâ, robotik sistemler, ileri yazılım teknolojileri gibi stratejik alanlar, devlet desteklerinin merkezinde yer alıyor.
Bu yatırımlarda, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, faiz/kâr payı desteği gibi birçok avantaj sunuluyor.
Ayrıca bu yatırımlar için “öncelikli yatırım” statüsü ile bölgesel teşvik ayrımı yapılmaksızın maksimum destek düzeyi uygulanabiliyor.
2. Yeşil ve Sürdürülebilir Yatırımlar
Güneş ve rüzgar enerjisi, enerji verimliliği yatırımları, geri dönüşüm tesisleri gibi çevre dostu projeler, yeşil dönüşüm hedefleri doğrultusunda güçlü şekilde destekleniyor.
Çevre yatırımına yönelik projelere ilave faiz/kâr payı desteği, yatırım yeri tahsisi ve vergi indirimi gibi avantajlar sunuluyor.
AB Yeşil Mutabakatı ile uyumlu üretim yapan firmalara uluslararası rekabet gücü kazandırmak da hedefleniyor.
3. Tarım ve Gıda Sanayi
Katma değerli tarım ürünleri, tarıma dayalı sanayi, soğuk hava deposu ve işleme tesisleri gibi yatırımlar, hem gıda güvenliği hem de ihracat hedefleri açısından önem kazanıyor.
Tarım sanayinde, ürün izlenebilirliği ve dijitalleşme sağlayan yatırımlar da öncelikli kapsamda değerlendiriliyor.
4. Mobilite ve Elektrikli Araçlar
Elektrikli araç üretimi, batarya teknolojileri, şarj istasyonları ve akıllı ulaşım sistemleri gibi mobilite sektörüne yönelik yatırımlar, yeni teşvik sisteminde kritik bir rol oynuyor.
Bu alandaki yatırımlara özel finansman destekleri, KDV istisnası ve yatırım yeri tahsisi gibi ilave kolaylıklar sağlanıyor.
5. İlaç ve Biyoteknoloji
Biyoteknolojik ilaç üretimi, yerli aşı üretimi, medikal cihaz üretimi gibi sağlık sektörüne yönelik yatırımlar da 9903 sayılı kararda stratejik sektörler arasında yer alıyor.
Türkiye’nin sağlık alanındaki dışa bağımlılığını azaltma hedefi doğrultusunda bu alanlara yönelik yatırımlarda öncelikli yatırım statüsüyle yüksek teşvik oranları uygulanıyor.
Yeni Teşvik Sisteminin Getirdiği Yenilikler
9903 sayılı karar, sadece teşvik verilen sektörleri değil, aynı zamanda uygulama sistematiğini de dönüştürüyor. İşte bazı dikkat çeken yenilikler:
Desteklerin dijital ortamda izlenmesi: Yatırımların teşvik belgeleri, başvuruları ve ilerleme süreçleri e-Devlet entegrasyonu ile dijital ortamdan yürütülebiliyor.
Proje bazlı analiz sistemi: Yatırımlar artık sadece sektör ve bölge bazında değil, teknoloji düzeyi, katma değer oranı ve dış ticaret etkisine göre ayrı ayrı analiz edilerek teşvik kapsamına alınıyor.
İzlenebilirlik ve performans ölçümü: Teşvik belgesi alan yatırımlar düzenli olarak izleniyor ve performansları doğrultusunda yeni destekler alabiliyor.
Sonuç: Hedef, Yüksek Katma Değerli Ekonomi
9903 sayılı kararın sektörel öncelikleri, Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma, ihracat artışı ve stratejik bağımsızlık hedefleriyle uyumlu şekilde kurgulanmış durumda. Bu kapsamda, yatırım yapmak isteyen girişimciler ve şirketler, teknolojiye dayalı ve sürdürülebilir projeler geliştirerek önemli avantajlar elde edebilir.
Yeni sistem sayesinde, sadece yatırım yapmanın değil, doğru alanda, doğru teknolojiyle ve stratejik hedeflere uygun şekilde yatırım yapmanın önemi her zamankinden daha büyük hale gelmiştir.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
9903 sayılı kararla hangi sektörlere yatırım yapmak daha avantajlı?
Yüksek teknoloji, savunma sanayi, yeşil enerji, biyoteknoloji, elektrikli araçlar ve gıda sanayi öncelikli desteklenen sektörlerdir.
Teşvikten yararlanmak için nereye başvurmak gerekir?
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı veya bağlı il müdürlüklerine başvuru yapılabilir. Ayrıca başvurular e-TUYS sistemi üzerinden dijital olarak gerçekleştirilebilir.
Yeni sistemde bölgesel teşvikler devam ediyor mu?
Evet, ancak sektörel önceliklere bağlı olarak bazı yatırımlar bölge ayrımı yapılmaksızın en yüksek teşvik oranlarından yararlanabilir.
