Küresel ısınma, iklim değişikliği ve çevre kirliliği gibi sorunlar artık sadece çevresel bir endişe değil, aynı zamanda ekonomik ve politik bir gerçeklik haline geldi. Türkiye, sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda çevreci yatırımları daha güçlü şekilde desteklemek amacıyla yeni bir adım attı. 2025 yılında yürürlüğe giren 9903 Sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar, özellikle yeşil yatırımlar ve çevre dostu projeler için önemli teşvikler getiriyor.
Bu yazımızda, 9903 sayılı karar çerçevesinde yeşil yatırımlara sağlanan destekleri, hangi projelerin bu kapsamda değerlendirildiğini ve sürdürülebilirlik vizyonunun Türkiye ekonomisine etkilerini detaylı olarak ele alacağız.
Yeşil Yatırımlar Nedir?
Yeşil yatırımlar; çevreye duyarlı, doğal kaynakları verimli kullanan, karbon salımını azaltan, enerji verimliliği sağlayan ve sürdürülebilirliği ön planda tutan projelerdir. Bu yatırımlar genellikle şu alanlarda yoğunlaşır:
Güneş ve rüzgar enerjisi üretim tesisleri
Geri dönüşüm ve atık yönetim sistemleri
Karbonsuz üretim teknolojileri
Elektrikli araç üretimi ve şarj altyapısı
Enerji verimliliği sağlayan sanayi modernizasyonları
Yeşil bina ve sürdürülebilir inşaat projeleri
9903 Sayılı Karar’da Yeşil Yatırımların Yeri
9903 sayılı karar, önceki teşvik sistemlerine kıyasla çevre dostu projelere özel ayrıcalıklar tanıyor. Bu kapsamda, yeşil dönüşüme katkı sağlayan projeler; bölge ayrımı yapılmaksızın öncelikli yatırım olarak değerlendirilerek daha yüksek oranlarda teşviklerden yararlanabiliyor.
Yeşil Yatırımlara Sunulan Teşvikler:
KDV İstisnası: Yatırım malı alımlarında KDV muafiyeti uygulanır.
Gümrük Vergisi Muafiyeti: İthal edilen makinelerde gümrük vergisi alınmaz.
Vergi İndirimi: Kurumlar vergisinde belirli oranlarda indirim uygulanır.
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği: İşverenin SGK yükü belirli süre boyunca devlet tarafından karşılanır.
Faiz/Kâr Payı Desteği: Banka kredilerine faiz indirimi uygulanabilir.
Yatırım Yeri Tahsisi: Kamu arazileri yeşil projelere tahsis edilebilir.
Enerji Tüketimi Desteği: Bazı durumlarda enerji tüketimine ilişkin sübvansiyonlar uygulanabilir.
Hangi Projeler Bu Desteklerden Yararlanabilir?
1. Yenilenebilir Enerji Tesisleri
Güneş, rüzgar, biyokütle ve jeotermal enerji üretimi yapan santraller öncelikli olarak desteklenmektedir. Hem elektrik üretimi hem de enerji depolama sistemleri bu kapsamda değerlendirilmektedir.
2. Geri Dönüşüm ve Atık Yönetimi
Plastik, cam, kâğıt, tekstil ve organik atıkların geri dönüşümünü sağlayan tesisler, 9903 sayılı kararda öne çıkan çevreci projeler arasında yer alır.
3. Enerji Verimliliği Yatırımları
Mevcut sanayi tesislerinde enerji tüketimini azaltan modernizasyon yatırımları, enerji verimliliği sağlayan makineler ve sistemler bu kapsamda teşvik edilir.
4. Yeşil Ulaşım Projeleri
Elektrikli araç üretimi, batarya teknolojileri, şarj istasyonları ve akıllı ulaşım altyapıları gibi yatırımlar, hem mobilite sektörünün dönüşümünü hem de çevreci ulaşımı desteklediği için öncelikli yatırım statüsü kazanmaktadır.
5. Sürdürülebilir Tarım ve Gıda Yatırımları
Daha az su ve enerji tüketen tarım teknolojileri, organik gübre üretimi, atık gıdanın enerjiye dönüştürülmesi gibi projeler de çevreci teşvikler kapsamına girmektedir.
Yeşil Dönüşüm ve AB Yeşil Mutabakatı
Türkiye’nin, ihracat yaptığı ülkeler başta olmak üzere özellikle Avrupa Birliği ile ticari uyumunu koruyabilmesi için Yeşil Mutabakat kriterlerine uyması artık bir zorunluluk haline geldi. AB, karbon salımı yüksek olan ürünlere sınırda karbon vergisi getirmeye hazırlanıyor. Bu nedenle 9903 sayılı karar ile çevreci üretime yönelen firmalar sadece teşvikten değil, aynı zamanda rekabet avantajından da faydalanmış olacak.
9903 Sayılı Karar ile Amaçlanan Temel Hedefler
Sürdürülebilir Kalkınma: Doğal kaynakların korunması ve gelecek nesillere yaşanabilir bir çevre bırakılması hedefleniyor.
Cari Açığın Azaltılması: Enerji ithalatına bağımlılığı azaltarak dış ticaret dengesine katkı sağlamak.
İhracat Potansiyelinin Artırılması: Yeşil sertifikalı üretimle AB ve diğer gelişmiş pazarlara daha kolay giriş sağlamak.
İstihdamın Artırılması: Yeni yatırımlarla çevreci alanlarda uzmanlaşmış istihdam oluşturmak.
Sonuç: Çevreci Yatırımlar, Geleceğin Ekonomisine Açılan Kapı
9903 sayılı karar, sadece bir teşvik sistemi değil, aynı zamanda Türkiye’nin yeşil dönüşüm vizyonunu yansıtan bir politika belgesidir. Bu karar sayesinde hem çevreye duyarlı projeler destekleniyor hem de yatırımcılar sürdürülebilirlik yolunda cesaretlendiriliyor.
Çevreci yatırımlar sayesinde hem ekonomik kalkınma sağlanırken hem de çevresel sorumluluklar yerine getirilmiş oluyor. Bu nedenle yeşil yatırımlara yönelmek, sadece bugünün değil, yarının da kazançlı kararı olacak gibi görünüyor.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
Yeşil yatırım nedir?
Çevre dostu, enerji verimliliği yüksek ve karbon salımını azaltmaya yönelik projelere yeşil yatırım denir.
9903 sayılı karar kapsamında yeşil yatırım için teşvik almak zor mu?
Hayır. Uygun proje dosyası ve fizibilite raporu ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na yapılan başvurular hızlıca değerlendirilir.
Yatırımın hangi kısmı için destek alabilirim?
Makine-teçhizat, inşaat harcamaları, personel giderleri ve enerji maliyetlerinin bir kısmı devlet tarafından desteklenebilir.
